Spośród rodzajów zewnętrznych ryzyk, jakie były dotąd ujmowane w planach działalności bibliotek w woj. opolskim, można było znaleźć np. zagrożenie powodzią. Taki kataklizm część bibliotek przeżyła pamiętnego lipca 1997 r. Wówczas nikt nie przewidział skali zagrożenia ani jego skutków - wielkości strat, długości trwania itp. (przecież padało tylko w Czechach...). Podobnie było w bieżącym roku, chociaż w innym kontekście. Kiedy zaczęły do nas docierać informacje, że w Chinach pojawił się koronawirus niosący poważne zagrożenia dla zdrowia, a nawet śmierć, wydawało się, że zagrożenie jest na tyle daleko, iż do nas nie dotrze. Dotarło i to bardzo szybko. Epidemia objęła nie jeden region czy jeden kraj, ale rozprzestrzeniła się po całym świecie.

Począwszy od marca trzeba było zweryfikować większość planowanych działań w bibliotekach: zamknąć je dla czytelników lub znacznie ograniczyć ich funkcjonowanie, gruntownie zmienić wnioski złożone na działalność biblioteczną do instytucji wspierających kulturę, intensywniej wejść w działalność w sieci. I tutaj nad wyraz dobrze sprawdziło się wykorzystanie mediów społecznościowych. Okazało się również, jak wielkie znaczenie ma zapewnienie czytelnikom dostępu on-line do książek, chociażby do Legimi czy IBUK Libra. Funkcjonujące biblioteki cyfrowe - np. Opolska Biblioteka Cyfrowa - jakby złapały drugi oddech, od kiedy wzrosło zainteresowanie ich ofertą. Obecnie trudno oszacować straty (nazwijmy je „stratami czytelniczymi”), jakie epidemia spowodowała w naszym regionie, bo nadal trwa. Co prawda działają już wypożyczalnie, biblioteki przygotowują się do ponownego uruchomienia czytelń, jednakże żadna z tych agend nie pracuje w pełnym zakresie, porównywalnym z tym sprzed ich zamknięcia. Pewnych czynności czy aktywności musieliśmy uczyć się sami lub korzystać z doświadczeń innych osób i instytucji. We wszystkich nowych przejawach działalności towarzyszyła nam spora doza niepewności. Jak przeprowadzić spotkanie autorskie w sieci? Co zrobić ze szkoleniami? Z jakich narzędzi korzystać, aby dotrzeć do naszych dotychczasowych użytkowników i jak pozyskać nowych? Na te i wiele innych pytań nie było gotowych odpowiedzi.

Dziś wydaje się, że najtrudniejsze momenty mamy już za sobą. W woj. opolskim pracują wszystkie biblioteki, poza filiami bibliotecznymi działającymi w szkołach i tymi, gdzie aktualnie trwa remont. Działalność ta jest jednak trochę inna, w swych ramach i charakterze w większości przypadków ograniczona w porównaniu do okresu sprzed pandemii: krótszy czas pracy dla czytelnika, tu i ówdzie praca zdalna, maseczki na twarzach, książki w kwarantannie, zachowywanie dystansu, dezynfekcja rąk i nie tylko… W związku z koniecznością wdrożenia oszczędności, w niektórych gminach pojawiły się pomysły, aby likwidować filie biblioteczne, czy też łączyć biblioteki z innymi instytucjami. Trzeba mieć nadzieję, że to pomysł przejściowy i po ustaniu zagrożenia epidemicznego nie będzie do niego powrotu.

W tym trudnym czasie nasza praca najczęściej toczyła się diametralnie odmiennymi od „normalnych” torami. Czuliśmy się z lekka zagubieni. Wszystkiego brakowało. Nie było wystarczających ilości płynu do dezynfekcji, maseczek, przegród z pleksi itp. Część z bibliotekarzy pracowała w systemie dyżurów lub zdalnie, w niektórych placówkach przyspieszono kontrolę zbiorów, przeprowadzano selekcje. Wszyscy śledziliśmy komunikaty płynące ze strony władz państwowych i czekaliśmy na rekomendacje od Biblioteki Narodowej dotyczące tego, co wolno, a czego nie powinno się robić. Trzeba przyznać, że instytucja ta sporo uczyniła, aby wesprzeć biblioteki w tym trudnym okresie ich działania.

Od 6 czerwca br. jesteśmy na etapie uruchomienia czytelń. To dość trudne zadanie. Czytelnikom będziemy zmuszeni odmówić m.in. dostępu do prasy codziennej czy korzystania z Internetu.

Wydaje się, że na głębsze refleksje i podsumowania działalności bibliotek w okresie pandemii przyjdzie jeszcze czas. Wszystkich nas cieszy, że choć powoli, ale jednak wracamy do normalności. Miejmy nadzieję, że po wakacjach będziemy pracować bez żadnych ograniczeń, czego wszyscy zapewne sobie życzymy.

Na zasadzie § 9 ust. 2 Statuty Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Opolu, zarządzam co następuje:

1. Z dniem 15 czerwca 2020 r. następuje otwarcie czytelń Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Opolu z wyłączeniem czytelni internetowej, czytelni Biblioteki Obcojęzycznej, czytelni Biblioteki Muzycznej oraz czytelni Działu Informacyjno – Bibliograficznego.
2. Z dniem 15 czerwca 2020 r. ustala się następujące godziny pracy Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Opolu i jej Oddziałów:
   A) WBP w Opolu czynna będzie w poniedziałki od godz. 10:00 do godz. 16:00, od wtorku do piątku od godz. 10:00 do godz. 18:00. W soboty czytelnia będzie nieczynna. W tych samych godzinach otwarta zostanie czytelnia i wypożyczalnia Biblioteki.
   B) Biblioteka Austriacka czynna będzie w poniedziałki, środy i piątki od godz. 10:00 do godz. 16:00, we wtorki i czwartki od godz. 11:00 do godz. 18:00. W soboty czytelnia będzie nieczynna. W tych samych godzinach otwarta zostanie czytelnia Biblioteki.
   C) Biblioteka Muzyczna czynna będzie w poniedziałki, środy i piątki od godz. 12:00 do godz. 16:00, a także we wtorki i czwartki od godz. 14:00 do godz. 18:00. W soboty Biblioteka będzie nieczynna.
   D) Biblioteka Obcojęzyczna czynna będzie w poniedziałki i środy od godz. 11:00 do godz. 18:00 oraz we wtorki, w czwartki i piątki od godz. 11:00 do godz. 16:00. W sobotę Biblioteka będzie nieczynna.
   
3. Ustala się następujące zasady pracy Biblioteki oraz zasady korzystania z niej przez czytelników: a) Bibliotekarze zobowiązani są do wykonywania pracy w maseczkach ochronnych lub w przyłbicach oraz w rękawiczkach, a użytkownicy zobowiązani są do przebywania na terenie Biblioteki w maseczkach ochronnych oraz do dezynfekcji rąk przed wejściem do Biblioteki.
   b) W przestrzeni Biblioteki oraz w czytelni obowiązuje zasada bezpiecznego dystansu społecznego wynoszącego min. 1,5 m odległości.
   c) Czytelnik uprawniony jest do korzystania wyłącznie z wyznaczonego przez Bibliotekarza stanowiska.
   d) W Czytelni Głównej może w jednym czasie znajdować się maksymalnie 11 czytelników, a w czytelni Biblioteki Austriackiej 2 czytelników.
   e) Każdy czytelnik zobowiązany zostaje do wypełnienia ankiety, która stanowi załącznik nr 1 do niniejszego zarządzenia. Udzielenie przez czytelnika choćby jednej odpowiedzi pozytywnej na zadane w ankiecie pytanie uniemożliwia korzystanie z czytelni i pozostawanie na terenie Biblioteki.
   f) W czytelni zapewniony zostanie dostęp do katalogu zbiorów, wypożyczalni cyfrowej Academica oraz w razie potrzeby do innych baz prowadzonych przez WBP w Opolu.
   g) W czytelniach nie będzie dostępu do czasopism.
   h) W czytelniach nie będzie można korzystać z Internetu, drukować oraz wykonywania kserokopii.
   i) W Czytelni Głównej udostępniane będą zbiory czytelni oraz Działu Informacyjno – Bibliograficznego.
   j) Udostępnione zbiory w wypożyczalniach i czytelniach podlegać będą kwarantannie w okresie czterech dni od daty zwrotu, poprzez składowanie zbiorów w miejscu do tego przeznaczonym.
   k) W czytelni realizowane będą kwerendy i pomoc w doborze literatury. Możliwe będzie także składanie zapytań bibliograficznych drogą elektroniczną.
   l) Umożliwia się czytelnikom wypożyczenie z księgozbioru podręcznego czytelni książek w ilości określonej przez pracownika czytelni na podstawie częstotliwości wypożyczeń danej pozycji, przy czym zwrot książki winien nastąpić w terminie ustalonym przez bibliotekarza.
4. Z dniem 15 czerwca 2020 r. rozpoczyna się działalność kulturalną WBP, w tym organizację spotkań z udziałem publiczności. Z uwagi na stan epidemii, koniecznym będzie odebranie od uczestników spotkań ankiety.
5. Ankiety o stanie zdrowia określone w pkt 3 e oraz w pkt 4 zarządzenia przechowywane będą w WBP przez okres dwóch tygodni.
6. Zarządzenie wchodzi w życie z dniem podpisania.
7. Zarządzenie zostaje podane do wiadomości Pracownikom WBP w sposób zwyczajowo przyjęty.

Opole, dnia 05 czerwca 2020 r. _____________________

Załącznik Nr 1 do zarządzenia
Imię i nazwisko ______________________
Tel. ______________________ / adres zamieszkania ______________________

Zgodnie z art. 13 ust. 1 i ust. 2 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE o ochronie danych osobowych z dnia 27 kwietnia 2016 r. Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. Emanuela Smołki informuje, iż:

1. Administratorem Pani/Pana danych osobowych jest Wojewódzka Biblioteka Publiczna im. E. Smołki z siedzibą w Opolu przy ul. Piastowskiej 18-19-20.
2. Na podstawie art. 37 ust. 1 Administrator powołał Inspektora Ochrony Danych, z którym można się kontaktować poprzez adres email: sekretariat@wbp.opole.pl.
3. Pani/Pana dane osobowe będą przetwarzane w celu przeciwdziałania, zwalczania, a w szczególności zapobieganiu rozprzestrzeniania się wirusa COVID-19 oraz innych chorób zakaźnych. Przetwarzanie danych jest konieczne do monitorowania osób korzystających z usług Czytelni Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Opolu.
4. Podstawą prawną przetwarzania dotyczących Pani/Pana danych osobowych jest art. 6 ust. 1 lit. d i e RODO w związku z ustawą z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.
5. Pani/Pana dane mogą być przekazywane organom rządowej administracji zespolonej w województwie oraz właściwej stacji Sanitarno-Epidemiologicznej.
6. Pani/Pana dane osobowe nie będą przekazywane do państwa trzeciego/organizacji międzynarodowej
7. Pani/Pana dane osobowe i dokumentacja z wywiadu będą przechowywane przez przez okres 2 tygodni.
8. Na podstawie art. 15 ust 1 posiada Pani/Pan prawo dostępu do swoich danych, w tym do uzyskania informacji o zakresie przetwarzanych przez nas danych oraz uzyskania kopii tych danych.
9. Na podstawie art. 16 posiada Pani/Pan prawo do modyfikacji i poprawienia swoich danych, w tym, jeżeli nie będą zachodziły inne prawne przeciwwskazania do ograniczenia ich zakresu przetwarzania.
10. Na podstawie art. 17 posiada Pani/Pan prawo do całkowitego usunięcia swoich danych („prawo do bycia zapomnianym”), jeżeli nie będą zachodziły inne przeciwwskazania prawne.
11. Pani/Pana dane osobowe nie będą podlegały automatycznym decyzjom opartym na profilowaniu.
12. Na podstawie art. 6 ust.1 lit.c dane pochodzące z monitoringu wizyjnego przetwarzamy w celu ochrony osób i mienia, uważając to za swój usprawiedliwiony cel. Wszystkie zbierane w ten sposób dane przechowywane są przez okres sześciu miesięcy. Nagrania te, nie będą przekazywane żadnym innym odbiorcom.
13. Na podstawie art. 21 ust. 1 posiada Pani/Pan prawo wniesienia sprzeciwu wobec niewłaściwego przetwarzanych danych osobowych, jeżeli nie posiada Pan/Pani żadnych zobowiązań wobec Biblioteki.
14. Na podstawie art. 20 ust. 1 posiada Pani/Pan prawo do przeniesienia danych do innego Administratora Danych, jeśli dane przetwarzane są w związku z udzieloną zgodą lub zawartą umową.
15. Na podstawie art. 77 ust.1 posiada Pani/Pan prawo do wniesienia skargi do organu nadzorczego, który zajmuje się ochrona danych osobowych, gdy uzna Pani/Pan, iż przetwarzanie danych osobowych Pani/Pana dotyczących narusza przepisy o ochronie danych osobowych.

• redakcja(at)bibliotekarzopolski.pl