Kiedy miasto było morzem : historia geologiczna Opola / Elena Yazykova wraz z zespołem współautorów: Adam Bodzioch, Patrycja Cierkosz, Kamil Gruntmejer, Piotr Janecki, Rafał Janowski, Klaudia Kardynał, Mariusz Kędzierski, Dorota Konietzko-Meier, Dawid Mazurek, Robert Niedźwiedzki, Elżbieta Teschner. Wydanie II. - Opole : Uniwersytet Opolski, 2019. - [4], 221, [2] strony : fotografie, ilustracje, mapy ; 24 cm. Podziwiając urodę jednego z najstarszych miast Polski, Opola, rzadko lub wcale nie zastanawiamy się nad tym, co kryje się pod naszymi stopami. Okazuje się, że miasto posiada ogromne walory paleontologiczne, o których do tej pory niewiele pisano. Ten stan rzeczy zmienia publikacja Eleny Yazykovej. Monografia popularnonaukowa w przystępny sposób ukazuje historię geologiczną Opola. Czytelnik, cofając się o miliony lat, poznaje paleontologiczną przeszłość miasta i dowiaduje się o wymarłych organizmach, które zasiedlały ten obszar, będący niegdyś morzem! Książka zawiera autorskie rysunki rekonstrukcji wymarłych zwierząt i środowisk, w których te zwierzęta istniały. Na płycie dołączonej do książki znalazły się zarówno drukowane zdjęcia kamieniołomów i okazów, ich trójwymiarowe rekonstrukcje, jak i panoramiczne zdjęcia oraz krótki film nt. kamieniołomu Odra.
Dostępność kamieniołomów sprawiła, że w przeszłości w budownictwie używano materiałów z najbliższej okolicy. Możemy się o tym przekonać, podążając za mapą paleontologicznych ciekawostek Opola. Przewodnik udowadnia, w jak wielu obiektach architektonicznych miasta znajdziemy skamieniałości. Jeśli chcemy pogłębić przekazaną wiedzę, zawsze możemy sięgnąć do udostępnionych w książce kodów QR, a także do wykazów literatury uzupełniającej zamieszczonych przy każdym rozdziale monografii. Autorzy zachęcają czytelników do poszukania w Opolu innych skamieniałości, a po lekturze ich przewodnika możemy naprawdę nabrać do tego ochoty. Słowem – historia białego i kredowego Opola warta jest poznania!


Opowieści z lasu : legendy, baśnie i inne historie z okolic Borów Niemodlińskich / [tekst] Mariusz Woźniak, [Elżbieta Woźniak] ; [współpraca autorska i redakcja: Daniel Podobiński, Jadwiga Wójciak] ; [ilustracje: Anna Lamberti]. Niemodlin : Partnerstwo Borów Niemodlińskich, 2019. - 279, [1] strona : ilustracje ; 23 cm. „Zanim na skraju puszczy w widłach rzeki Odry i Nysy Kłodzkiej wyrosły pierwsze słowiańskie grody, swoje osady miał tu lud znany ze starożytnych źródeł pisanych jako Wandalowie (…)”. Tak zaczyna się pierwsza ze 140 legend, bajek i opowieści odnoszących się do obszaru Krainy Borów Niemodlińskich. Teren ten, leżący pomiędzy Odrą, Nysą Kłodzką i Osobłogą, to miejsce o wielkim bogactwie kulturowym i historycznym. Autor wydanie zbioru poprzedził więc wieloletnimi badaniami źródeł historycznych, a także poszukiwaniem reliktów przeszłości w terenie. Każda z opowieści opatrzona jest bibliografią.
W zbiorze znajdziemy przede wszystkim legendy nawiązujące do historycznych postaci, miejsc i obyczajów. Opowiadają one o powstaniu nazw miejscowości i ich herbach, opisują okoliczności budowy kościołów, kapliczek i krzyży wotywnych. Wyjaśniają też nazwy wielu miejsc: wzgórz, lasów, źródeł, a nawet głazów czy pojedynczych drzew. Historyczne nawiązania zgrabnie przeplatają się z elementami baśniowości. W lokalnych przekazach nie brak cudownych zdarzeń, tajemniczych zjawisk, nadprzyrodzonych sił i magicznych postaci. Wpisują się one w odwieczny obraz walki dobra ze złem, tłumaczą pewne rytuały i zachowania typowe dla społeczności.
Historie przekazywane z pokolenia na pokolenie, utrwalone w zbiorze „Opowieści z lasu”, przenoszą nas do przeszłości i pozwalają odkryć jej ślady w otaczającej rzeczywistości.

W 2019 roku minęła 180. rocznica ogłoszenia tajemnic wynalazku, który tak bardzo zmienił ludzkie postrzeganie otaczającej rzeczywistości. Mowa tu o fotografii. Publikacja upamiętnia tę rocznicę, odnosząc się do jej początków i dalszego rozwoju na Śląsku. Zygmunt Wielowiejski w przystępny sposób przybliża okoliczności wynalezienia pierwszej fotochemicznej metody uzyskiwania obrazów rzeczywistości, która od nazwiska twórcy, Daguerre’a, została nazwana dagerotypią. Nowy sposób szybko trafił na podatny grunt i zaczął rozwijać się w głównych europejskich aglomeracjach: w Paryżu, Londynie, ale także w Wiedniu, Berlinie i Dreźnie. Z tych trzech ostatnich miast dagerotypia przywędrowała na Śląsk i na ziemie polskie.
Najprawdopodobniej pierwszym dagerotypistą w Opolu był Eduard Kolbe, który swoje usługi „zareklamował” w miejscowej prasie w 1844 roku. Fotografia była bardzo droga, więc fotografowie zatrzymywali się w jednym miejscu z reguły na kilka tygodni. Kim byli wędrowni dagerotypiści i jak wyglądała ich praca, z jakimi trudnościami musieli się mierzyć, jakie inne metody fotograficzne zaczęły się rozwijać oraz które portrety cieszyły się powodzeniem wśród klientów – na te pytania w zajmujący sposób odpowiada publikacja Wielowiejskiego, wzbogacona wieloma zdjęciami i grafikami oddającymi proces tworzenia i rozwoju fotografii.

Pracownicy naukowi, historycy i dziennikarka są autorami niezwykłego spacerownika, który zaprowadzi nas do miasta, którego już nie ma – do średniowiecznego Oppolia, niemieckiego Oppeln i poniemieckiego Opola. Podążamy więc śladami Leo Baecka i żydowskiej gminy wyznaniowej, spacerujemy z Karolem Musiołem, tropimy zbrodnie i występki, odsłaniając kryminalne dzieje Opola, poznajemy bioróżnorodność wyspy Bolko, wiele dowiadujemy się też o starej miejskiej nekropolii przy ulicy Wrocławskiej, zabytkach i innych miejscach sakralnych miasta oraz jego modernistycznej architekturze i rzeźbie. O miejscach rozrywki i ich funkcjonowaniu opowie nam z kolei „Spacer po opolskich gospodach i nie tylko”. Inną trasę zwiedzania wyznacza temat roli i życia kobiet na przełomie XIX i XX wieku, który znajdziemy w rozdziale „Spacer na 100-lecie uzyskania praw wyborczych przez kobiety w Opolu”.
Każdemu z dziesięciu autorskich spacerów towarzyszą mapy z dokładną legendą, opisami i fotografiami, co pozwala pogłębić temat i poznać Opole w każdym wyżej przedstawionym aspekcie.

• redakcja(at)bibliotekarzopolski.pl