Willa Sibert Cather Utracona, tłumaczenie Adriana Demkowska-Bohdziewicz. Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa 1976, seria Koliber, stron 149.

Historia Utraconej przenosi czytelnika w czasy ekspansji cywilizacyjnej Dzikiego Zachodu, budowania kolei, kupowania wielkich połaci ziemi, by popierać rozwój „swojego” Zachodu. To także opowieść o końcu tej epoki, początku Wielkiego Kryzysu oraz rozpadzie dotychczasowych wartości.

Główna bohaterka – Marianna Forrester jest drugą żoną bogatego i starszego kapitana Forrestera, to pociągająca, piękna, dobra kobieta. Zajmuje się domem, zawsze ciepło wita przybyłych gości, wychodząc im naprzeciw. Można by rzec – żona idealna. Perfekcyjny świat rodziny Forresterów pewnego dnia rozpada się. Kapitan staje się bankrutem, przyjaciele odchodzą, w końcu pojawia się choroba i mąż umiera. Marianna zostaje sama. Stara się dostosować do zmienionych okoliczności. Pomaga jej młody, zakochany w Mariannie chłopak Niel, mieszkaniec Sweet Water oraz jego wuj, sędzia Pommperoy.

Czytając Utraconą wyraźnie widać dwa nakreślone, kontrastujące światy, dwa pokroje ludzi i rozczarowanie autorki nadejściem „nowego porządku”. Pierwszy świat to epoka świetności i blasku Starego Zachodu, czas pionierów, ujarzmiony przez marzycieli takich jak kapitan Forrester– budowniczy kolei i stary sędzia Pommperoy dbający z honorem o interesy swoich klientów. Świat ludzi szlachetnych, wspaniałomyślnych, kierujących się poszanowaniem, tworzących wspaniałe bractwo. Silne, lecz niepotrafiące utrzymać tego, co zdobyli. Jest jeszcze Niel – chłopiec, a później młody mężczyzna, który z poczucia odpowiedzialności rezygnuje z własnych planów, aby pomóc rodzinie Forresterów. Zdradzony przez ukochaną kobietę i rozczarowany jej postępowaniem, robi jednak wszystko, co zrobić należy. Nadal stoi na straży honoru i uwielbienia Marianny Forrester. Drugi świat nakreślony przez autorkę to świat ludzi pokroju Ivego Petersa, który już jako mały chłopiec wykazał się okrucieństwem, wyłupując dzięciołowi oczy i wypuszczając go wolno (bardzo mną ta historia wstrząsnęła). Ivy Peters to osoba, która sama niczego nie zbudowała, a czerpie z cudzych marzeń do samego dna. Zniszczy świeżość, zbruka szlachetność, za nic ma honor i wspaniałomyślność. Zamieni wszystko, co piękne w przedsiębiorstwa przynoszące zysk.

Serdecznie polecam powieść autorki, ponieważ dobrze i szybko się czyta. Nie ma dłużyzn, ani głębokiej psychologii. Poznamy dawny świat Willi Cather oraz zmiany społeczne, które niekoniecznie się jej podobały, a które zaakceptować musiała. Utracona oraz inne powieści autorki mówiące o problemach społecznych ówczesnego społeczeństwa, wpisały Willę Cather do klasyki literatury amerykańskiej.

Willa Sibert Cather ur. 7 grudnia 1873 r. w Winchester (Wirginia), zm. 24 kwietnia 1947 r. w Nowym Jorku – pisarka amerykańska. Wczesną młodość spędziła na rodzinnej farmie. Okres ten wywarł silny wpływ na psychikę pisarki i znalazł odbicie w jej twórczości. Debiutowała zbiorem poezji w 1903 r, następnie wydała tom nowel w 1905 r., a w roku 1912 r. swą pierwszą powieść. W pierwszym okresie twórczości Cather uległa wpływom E. Wharton i H. Jamesa, dopiero gdy zaczęła szukać inspiracji twórczej w problematyce środowiska, w którym przeżyła młodość, stworzyła serię świetnych, oryginalnych powieści, które należą dziś do klasyki amerykańskiej.

Książki wydane w Polsce:
1913: Drzewo białej morwy
1915: Pieśń skowronka
1918: Moja Antonia
1922: Jeden z nas
1923: Utracona
1925: Dom pana profesora
1926: Mój śmiertelny wróg
1927: Śmierć przychodzi po arcybiskupa,
Poranek Wagnerowski (opowiadania)

• redakcja(at)bibliotekarzopolski.pl