Już po raz 24. zawitała do Opolu „Wiosna Austriacka”. Biblioteka Austriacka – Österreich–Bibliothek Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Opolu zaplanowała w okresie od początku marca do początku czerwca 2024 r. szereg wydarzeń przybliżających literaturę, kulturę austriacką oraz naddunajski kraj w tym m.in.: wystawę i spotkanie poświęcone twórczości Franza Kafki, spotkanie autorskie, prezentacje książek, wykład i koncert muzyczny oraz szereg prelekcji i webinariów. Biblioteka Austriacka pozyskała ze strony instytucji międzynarodowych takich jak Austriackiego Forum Kultury w Warszawie czy Goethe-Institut w Krakowie nie tylko pomoc merytoryczną oraz finasowanie kosztów w formie honorarium dla zaproszonych wykonawców, ale także zaprosiła do współpracy instytucje w naszym regionie na czele z Uniwersytetem Opolskim. Tegoroczne wydarzenie charakteryzują nowe formy prezentowanych spotkań, przekraczający granice państwowe i kulturowe wykonawcy oraz udział wielu instytucji współpracujących w realizacji programu. Na stronie Biblioteki Austriackiej pod linkiem www.ba.wbp.opole.pl/wiosnaaustriacka.php znajdują się informacje o wszystkich wydarzeniach.

Franz Kafka w 100. rocznicę śmierci
W programie organizowanego od wielu lat projektu kulturalnego prezentowana jest opolskiej publiczności szeroko rozumiana kultura austriacka. Przypadająca w 2024 r. setna rocznica śmierci Franza Kafki była okazją do tego, by przyjrzeć się postaci i twórczości autora w nowym świetle. Twórczość Franza Kafki niezmiennie fascynuje i niepokoi zarazem. Urodzony i prawie całe życie związany z Pragą należącą wówczas do monarchii austro-węgierskiej, tworzący po niemiecku pisarz pochodzenia żydowskiego jest ciągle nie tylko inspiracją dla badaczy z różnych dziedzin i artystów, lecz także – a może przede wszystkim – dla czytelników, którzy wciąż znajdują w jego prozie nowe dla siebie treści.

O tym, jak czytać Kafkę współcześnie, opowiedział znakomity znawca i tłumacz dzieł Kafki, Łukasz Musiał, profesor zwyczajny na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, a rozmowę poprowadziła dr Małgorzata Jokiel z Uniwersytetu Opolskiego, podejmując ciekawe wątki i aspekty twórczości i życia pisarza. Spotkanie odbyło się 11 marca 2024 r. w Czytelni Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Opolu i było również transmitowane na Facebooku. Zapis spotkania dostępny pod linkiem: www.facebook.com/100064845572454/videos/312741374783668 Prelegent Łukasz Musiał to znany literaturoznawca, tłumacz, krytyk i eseista, profesor zwyczajny na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Zajmuje się historią literatury niemieckojęzycznej, komparatystyką literacką, translatoryką, teorią i filozofią literatury. Jest współpracownikiem Teatru Ósmego Dnia. Opublikował m.in. następujące monografie i tomy zbiorowe: Kafka. W poszukiwaniu utraconej rzeczywistości (2011), Nienasycenie. Filozofowie o Kafce (2011), Języki przemocy (2014), O bólu. Pięć rozważań w poszukiwaniu autora (Poznań 2016), Franz Kafka, Wybór prozy (wstęp, wybór, opracowanie; 2018). Łukasz Musiał jest autorem także m.in. następujących przekładów książkowych: Gerhard Bauer, Radość pytania. Wiersze Wisławy Szymborskiej (2007), Henning Lobin, Marzenie Engelbarta. Czytanie i pisanie w świecie cyfrowym (2017), Franz Kafka, Prozy utajone (2019), Franz Kafka, Dzienniki (2022). Rojber. Występki Walsera (Oficyna 2023).

Po raz pierwszy w Polsce zobaczyć można było wystawę Komplett Kafka / Cały ten Kafka, na którą złożyło się 20 plakatów z rysunkami mieszkającego w Wiedniu grafika, Nicolasa Mahlera. Komiksy oryginalnie i dowcipnie łączą biografię pisarza z wprowadzeniem do jego najważniejszych dzieł. Wspomnieć należy, że Franz Kafka nie tylko tworzył prozę, lecz także namiętnie rysował. Album Komplett Kafka autorstwa Nicolasa Mahlera opublikowana została przez niemieckie wydawnictwo Suhrkamp w 2023 r.

Nicolas Mahler, urodzony w 1969 r. autor komiksów i ilustrator, mieszka w Wiedniu. Jego komiksy i karykatury ukazują się na łamach niemieckojęzycznych czasopism i magazynów “Die Zeit“, “NZZ am Sonntag“, „Frankfurter Allgemeine Sonntagszeitung“ oraz “Titanic“. Za swoje prace Mahler był wielokrotnie nagradzany m.in. w 2010 r. otrzymał nagrodę im. Maksa i Moritza dla najlepszego niemieckojęzycznego autora komiksów, w 2015 r. nagrodę Domów Literatury, a w 2019 r. nagrodę im. Sondermanna. Na wystawie zobaczyć można było wybrane ilustracje z albumu, a komentarz przetłumaczono na język polski. Wystawa przygotowana przez Goethe-Institut oraz Literaturhaus w Stuttgarcie prezentowana jest od 4.03 do 12.04.2024 w Małej Galerii WBP w Opolu.

Muzyka nie tylko z Austrii
Tradycją „Wiosny Austriackiej” są koncerty muzyczne. Na powitanie kalendarzowej wiosny 21 marca wystąpił w WBP Opolu austriacki duet Duo Minerva. Koncertem „Hymne à l'amour”, który pokazał, jak ekscytująco i różnorodnie może brzmieć muzyka klasyczna. Z dużą dozą zabawy, wyćwiczony duet Johanna Gossner na klarnecie i Damian Keller na akordeonie, poruszając się pomiędzy szeroką gamą gatunków, połączył klasyczne arcydzieła ze współczesną awangardą, muzyką ludową i szczyptą tematu miłości. Duo Minerva to klasyczny, ale innowacyjny zespół, przekraczający granice i oddający współczesnego ducha czasu. Znajdujący się pomiędzy muzyką klasyczną a cross-overem duet od chwili założenia w 2016 r. z elegancją i wyrafinowaniem poświęcił się muzycznym możliwościom obu instrumentów.

W programie koncertu usłyszeć można było zaaranżowane przez duet utwory znanych kompozytorów takich jak: Fritz Kreisler, George Gershwin, Ernest Chausson, Edvard Grieg, Erik Satie und Dmitri, Franz Léhar, Kurt Weill, Bart Howard, Edward Elgar, Nino Rota, Herbert Pixner oraz Marguerite Monnot. Na koncert zorganizowany dzięki współpracy z Austriackim Forum Kultury w Warszawie przybyło ponad 140 melomanów.

Wykład laureata
Wykład laureata ubiegłorocznej prestiżowej nagrody Kolegium Rektorów Uczelni Wrocławia i Opola za integrację środowiska akademickiego, dr. Edwarda Wąsiewicza, Konsula Honorowego Republiki Austrii we Wrocławiu uświetnił 21 marca program „24. Wiosny Austriackiej”. Na zaproszenie Jego Magnificencji Rektora Uniwersytetu Opolskiego prof. dr. hab. Marka Masnyka gość wygłosił w Sali Błękitnej Collegium Maius wykład pt. „Redefiniowalność i falsyfikowalność pojęć a kondycja prawdy” w ramach „Złotej Serii Wykładów Otwartych” Uniwersytetu Opolskiego. Wykład był próbą „zidentyfikowania procederu coraz powszechniejszego nadawania odmiennych znaczeń słowom, wydawałoby się, dobrze znanym i rozumianym; koncentrując się przyczynkowo ‘jedynie’ na relacjach polsko-niemieckich z pozycji obserwatora/świadka czasu i w żadnym razie nie pretendując do bycia syntezą czegokolwiek”, jak podkreślił prelegent. .

Literatura nie tylko z Austrii
Mieszkająca w Wiedniu pisarka Rhea Krčmářová wystąpiła 18 marca w Studenckim Centrum Kultury Uniwersytetu Opolskiego z prezentacją swojej najnowszej powieści „Monstrosa”. Spotkanie prowadziła w języku niemieckim dr hab. Gabriela Jelitto-Piechulik z Katedry Literatury Niemieckojęzycznej Wydziału Filologicznego UO. Autorka i artystka tekstów transmedialnych, Rhea Krčmářová urodziła się w Pradze, a dorastała w Wiedniu i na jego obrzeżach. Studiowała sztukę języka na Uniwersytecie Sztuki Stosowanej w Wiedniu (Universität für Angewandte Kunst Wien). Jej twórczość została wyróżniona licznymi nagrodami i stypendiami. Pisze prozę, teksty dla teatru, libretta, eseje i wiersze (m.in. na Instagramie). Eksperymentuje ze sztuką transmedialną, sztuką tekstu i książką artystyczną. W Opolu pisarka przeczytała fragmenty powieści „Monstrosa”, pasjonującego tekstu o wyobcowaniu z własnego ciała i o cenie, jaką płacimy za wirtualne ideały piękna. Spotkanie odbyło się dzięki współpracy z Austriackim Forum Kultury w Warszawie oraz Uniwersytetem Opolskim i Biblioteką Katedr Języka Niemieckiego i Literatury Niemieckojęzycznej UO w ramach 24. „Wiosny Austriackiej” i Tygodnia Germanistyki Opolskiej. W spotkaniu uczestniczyła liczna grup studentów germanistyki i uczniów klas dwujęzycznych z Opola.

Prezentacji antologii Heimkehr. Die Anthologie der deutschsprachigen Literatur Galiziens und der Bukowina. Band I: Galizien [Powrót do domu. Antologia niemieckojęzycznej literatury Galicji i Bukowiny. Tom I: Galicja] wydanego w 2023 r. w Drohobyczu, w Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej w Opolu dokonał w języku niemieckim dr Jaroslaw Lopushanskyj z Uniwersytetu im. Iwana Franki w Drohobyczu, a spotkanie prowadziła prof. dr hab. Andrea Rudolph z Katedry Literatury Niemieckojęzycznej Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Opolskiego. Prezentowana antologia to już trzecie, poprawione i rozszerzone wydanie tej wcześniej wydanej w 2010 i 2016 r. publikacji. Tom zawiera 68 utworów 27 bardziej lub mniej znanych autorów niemieckojęzycznych, w tym trzech ukraińskich pisarzy i publicystów – Iwana Franki, Ostapa Hrycaja i Romana Sembratovyča, jak i polskiego pisarza Adama Zielińskiego.

Dr Jaroslaw Lopushanskyj jest docentem w Katedrze Germanistyki i Nauk Translatorskich Państwowego Uniwersytetu Pedagogicznego im. Iwana Franki w Drohobyczu w Ukrainie. Opiekun naukowy Biblioteki Austriackiej na Uniwersytecie w Drohobyczu. Wydał liczne publikacje, artykuły i serie wydawnicze związane z literaturą austriacką. Uhonorowany został odznaczeniami honorowymi m.in. Austriackim Krzyżem Honorowym za Zasługi dla Nauki i Sztuki za zaangażowanie w rozwój oraz budowanie akademickich i kulturalnych relacji między Ukrainą i Austrią.

Majowe spotkanie (10.05) poświęcone będzie austriackiej kulturze, literaturze oraz różnym aspektom życia społecznego w Austrii, zorganizowane pod niemieckim tytułem „Einblicke in die österreichische Kultur, Literatur und Gesellschaft”, przygotowane przez studentki germanistyki Uniwersytetu Opolskiego Wydziału Filologicznego pod opieką naukową dr hab. Gabrieli Jelitto-Piechulik. Poruszone zostaną takie zagadnienia jak: autoportret cesarzowej Elżbiety „Kaiserin Elisabeths Selbstportrait“ (Paulina Kandziora), współczesna literatura podróżnicza z perspektywy dzieł Karla-Markusa Gaußa „Moderne Reiseliteratur in der Sicht von Karl-Markus Gauß am Beispiel seiner Unaufhörlichen Wanderung” (Natalia Marchewka) oraz antysemityzm w świetle eseju Thomasa Mayersa „Der Antisemitismus heute mit Blick auf Thomas Meyers Essay Was soll an meiner Nase bitte jüdisch sein?” (Nikola Przyklenk).

Konkurs na komiks
W ramach „Wiosny Austriackiej” odbył się I Ogólnopolski Konkurs z języka niemieckiego na komiks na temat "Osterbräuche in Deutschland, Österreich und der Schweiz/ Zwyczaje wielkanocne w Niemczech, Austrii i Szwajcarii". Organizatorami konkursu były Integracyjna Szkoła Podstawowa nr 67 im. Janusza Korczaka w Łodzi, reprezentowana przez Mariusza Antoniaka oraz Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Opolu – Biblioteka Austriacka, reprezentowana przez Monikę Wójcik-Bednarz. Konkurs został ogłoszony w styczniu i zakończył się w marcu 2024 r. Na konkurs wypłynęły 134 prace uczniów klas I-VIII z całej Polski. Konkursowi poświęcony jest osobny artykuł w tym numerze pisma, natomiast wyniki konkursu znajdują się na stronie www.ba.wbp.opole.pl/article.php?Id=101

Prelekcje, warsztaty i webinaria o Austrii
Przez cały okres trwania „Wiosny Austriackiej” prowadzone są liczne spotkania poświęcone kulturze Austrii. Biblioteka Austriacka przygotowała dziesięć tematów takich jak: „Nie tylko Mozart – muzyka popularna w republice alpejskiej”, „Salzkammergut i Bad Ischl – Europejska Stolica Kultury 2024”, „Rot-weiß-rot – Österreich – ogólne informacje o Austrii”, „Wielkanoc w krajach niemieckiego obszaru językowego / Ostern in deutschsprachigen Ländern”, „Steyr (OÖ) liegt nicht in der Steiermark – Górna Austria i Styria”, „So isst Österreich – co jedzą Austriacy?”, „Święto żonkili – Narzissenfest im Ausseerland Salzkammergut”, „Co warto wiedzieć wyjeżdżając do Austrii?”, „Wien, Wien, nur du allein! Spojrzenie na Wiedeń” oraz „Co warto zobaczyć w Salzburgu?”. Szczegóły zamieszczone są na stronie www.ba.wbp.opole.pl/webinaria.php

Podczas prelekcji prezentowane są nie tylko ogólne informacje o współczesnej Austrii, przełomowe wydarzenia mające wpływ na ponad tysiącletnie dzieje tego kraju, ale także aktualne rocznice, wydarzenia i ciekawostki. Wykłady i warsztaty dla uczniów różnych typów szkół i zainteresowanych słuchaczy prowadzone są nie tylko w formie stacjonarnej w Bibliotece Austriackiej, ale także w wyjazdowej. Na zaproszenie Wydziału Neofilologii Państwowej Akademii Nauk Stosowanych w Nysie w ramach „Wiosny Austriackiej” przeprowadzone zostaną przez Monikę Wójcik-Bednarz, kierownik Biblioteki Austriackiej Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Opolu w dniu 16 kwietnia br. wykłady i warsztaty promujące kulturę austriacką wśród studentów uczelni i mieszkańców gminy Nysa.

Oprócz spotkań stacjonarnych Biblioteka Austriacka organizuje webinaria, w których udział biorą grupy uczniów ze szkół różnego typu z terenu całej Polski. Dzięki wieloletniej współpracy z nauczycielami języka niemieckiego, oddziałami Polskiego Stowarzyszenia Nauczycieli Języka Niemieckiego w Opolu, Katowicach i Częstochowie w prowadzonych na platformie Zoom spotkaniach bierze udział nawet 50 szkół jednocześnie i uczestniczy w webinariach nawet 1000 osób.

Patronat honorowy i partnerzy
Patronatem honorowym wydarzenia „24. Wiosny Austriackiej” objęli:
Marszałek Województwa Opolskiego Andrzej Buła,
Ambasador Republiki Austrii Andreas Stadler,
Jego Magnificencja Rektor Uniwersytetu Opolskiego prof. dr hab. Marek Masnyk,
Prezydent Miasta Opola Arkadiusz Wiśniewski,
Konsul Honorowy Republiki Austrii we Wrocławiu dr Edward Wąsiewicz.
Następujące instytucje przyjęły zaproszenie do współpracy w wydarzeniach „Wiosny Austriackiej”: Austriackie Forum Kultury w Warszawie, Uniwersytet Opolski (w szczególności pracownicy Katedry Literatury Niemieckojęzycznej Wydziału Filologicznego), Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Nysie, Goethe-Institut w Krakowie, Goethe-Institut , Literaturhaus Stuttgart, Polskie Stowarzyszenie Nauczycieli Języka Niemieckiego Oddział w Opolu, Katowicach i Częstochowie oraz Integracyjna Szkoła Podstawowa nr 67 im. Janusza Korczaka w Łodzi. Patronatem medialnym wydarzenia objęły redakcje: Radio Opole, Radio Doxa, Wochenblatt.pl, VDG_Media, Nowa Trybuna Opolska, Opowiecie, O!polska, Ekovision, a informowały także TVP 3 Opole i Radio Sygnały.

• redakcja(at)bibliotekarzopolski.pl