Monografia Prószkowa to imponujących rozmiarów publikacja, która rysuje niezwykle pełny obraz dziejów miejscowości. Autor – ks. prof. Andrzej Hanich, wybitny badacz historii Kościoła i Śląska, zastosował w swoim dziele układ problemowo-chronologiczny. Zwrócił przy tym szczególną uwagę na najważniejsze wydarzenia, które miały wpływ na dzieje Prószkowa i jego mieszkańców.
Ks. Hanich rozpoczyna swoją publikację od nakreślenia kontekstu historycznego Śląska Opolskiego, co pozwala przyjąć właściwą perspektywę spojrzenia na dzieje Prószkowa. Kolejne rozdziały (w sumie 12) opowiadają, co działo się w miejscowości począwszy od średniowiecza, przedstawiają ród Prószkowskich, zamek, rozwój gospodarki i szkolnictwa, prószkowski kościół i parafię oraz jej filię w Przysieczy. Autor nie pominął również historii nieistniejącej już gminy ewangelickiej i diaspory żydowskiej.
Monografię wyróżnia niezwykła rzetelność – większość cytowanych dokumentów nie była dotychczas wykorzystana przez badaczy dziejów Prószkowa. Recenzując pracę ks. Hanicha, prof. dr hab. Urszula Świderska-Włodarczyk stwierdza: „Księga jest źródłem cennych informacji, nieznanych dotychczas w literaturze. […] Jest też bardzo potrzebna dla poznania historii Prószkowa, gdyż posiada charakter nowatorski. Nie waham się stwierdzić, iż stanowi wydarzenie naukowe”.

Nasza wiedza na temat wczesnośredniowiecznego grodu w Opolu jest raczej powierzchowna. Wiemy, że takowy istniał, o czym przypomina makieta Ostrówka umieszczona kilka lat temu w pobliżu Stawku Zamkowego w stolicy Opolszczyzny. Jeśli chcemy pogłębić wiedzę dotyczącą dawnej osady, warto sięgnąć po książkę prof. Bogusława Gedigi. Ten wybitny archeolog i pedagog przez kilkanaście lat brał udział w badaniach terenowych na Ostrówku w Opolu. Publikacja prof. Gedigi, która ma na celu spopularyzowanie wyników wieloletnich badań archeologicznych na Ostrówku, opisuje też historię odkrycia grodu, którego początki datowane są na schyłek X wieku.
Autor podejmuje próbę określenia charakteru i funkcji opolskiego zespołu osadniczego oraz jego miejsca w państwie piastowskim. Prezentuje też dyskusyjne głosy badaczy grodu na Ostrówku na temat jego funkcji i poziomu kultury mieszkańców. Fotografie dokumentujące prace archeologiczne, artefakty, rekonstrukcje 3D odkrywanego miejsca i mapki przedstawiające plan zabudowy dają wyobrażenie o starej osadzie.
Niech nie odwiedzie nas od lektury naukowy charakter publikacji – szkoda ignorować fakt, że mijany przez nas Ostrówek był centralnym grodem plemienia Opolan.

• redakcja(at)bibliotekarzopolski.pl